Wat is hartfalen en wat is het verband met boezemfibrilleren en hoge bloeddruk?

Hartfalen is een veel voorkomende aandoening waaraan wereldwijd meer dan 64 miljoen mensen lijden. Het wordt vaak veroorzaakt door andere aandoeningen van het hart en de bloedvaten. Om preventieve maatregelen tegen hartfalen te nemen, is het belangrijk om te begrijpen wat hartfalen is en te weten welke factoren je risico op deze aandoening kunnen verhogen. Studies hebben aangetoond dat vooral boezemfibrilleren en hoge bloeddruk belangrijke risicofactoren zijn, waardoor het van vitaal belang is om deze op te volgen.

Hartfalen is een aandoening waarbij de hartspier zwak of stijf wordt. Hierdoor heeft het hart moeite om het bloed goed door het lichaam te pompen. Dit is een ernstige aandoening, omdat dit betekent dat de organen niet genoeg zuurstof krijgen om goed te functioneren.

De symptomen van hartfalen kunnen de kwaliteit van je leven beïnvloeden en kunnen bestaan uit:

• Kortademigheid
• Vermoeid, zwak gevoel
• Lichthoofdigheid
• Opgezwollen enkels en/of benen
• Aanhoudende hoest
• Snelle hartslag
• Duizeligheid

Deze symptomen worden vaak geleidelijk erger naarmate de aandoening zich verder ontwikkelt. Hartfalen kan daarom worden onderverdeeld in verschillende stadia, waarbij de symptomen onder iets andere omstandigheden optreden:

Stadium 1: Je ervaart geen symptomen in rust of tijdens lichamelijke activiteit
Stadium 2: je ervaart geen symptomen in rust, maar de symptomen treden op tijdens zware lichamelijke inspanning
Stadium 3: je ervaart geen symptomen in rust, maar lichte lichamelijke activiteit veroorzaakt symptomen
Stadium 4: je ervaart symptomen zowel in rust als tijdens activiteit.

Hartfalen kan het gevolg zijn van verschillende aandoeningen die het hart beschadigen. Mogelijke oorzaken zijn:

• Hartritmestoornissen zoals boezemfibrilleren die ervoor zorgen dat het hart onregelmatig en abnormaal snel klopt als gevolg van veranderingen in de elektrische signalering. Boezemfibrilleren komt vaak voor en zal naar verwachting in de toekomst nog meer toenemen, met naar schatting 17,9 miljoen mensen die getroffen zullen zijn in Europa tegen 2060 en 15,9 miljoen getroffen mensen in de VS tegen 2050. Hartfalen en boezemfibrilleren beïnvloeden elkaar. De snelheid van het hartritme bij boezemfibrilleren zorgt ervoor dat het hart zich niet goed kan vullen met bloed, wat kan leiden tot hartfalen. Hartfalen aan de andere kant resulteert in een verzwakte hartspier, wat kan leiden tot veranderingen in het elektrische systeem van het hart, wat boezemfibrilleren tot gevolg kan hebben.
• Een langdurige hoge bloeddruk of hypertensie kan de wanden van de slagaders verharden, waardoor de bloedstroom na verloop van tijd minder efficiënt wordt. Hierdoor moet het hart harder werken om het bloed door het lichaam te pompen. Na verloop van tijd vergroot de hartspier hierdoor om de toegenomen werklast aan te kunnen. Door deze vergroting kan het hart niet meer goed werken, wat kan leiden tot hartfalen.
• Coronaire hartziekte, een aandoening waarbij de bloedvaten die zuurstofrijk bloed naar de hartspier voeren, verstopt raken door een ophoping van vetstoffen. Hierdoor neemt de bloedtoevoer naar de hartspier af, waardoor deze onvoldoende zuurstof en andere belangrijke voedingsstoffen krijgt. Wanneer de hartspier onvoldoende voedingsstoffen krijgt, kan deze verzwakken, wat kan leiden tot hartfalen.
• Cardiomyopathie, een overkoepelende term voor een aantal aandoeningen die de hartspier aantasten. De hartspier kan vergroot, verdikt of stijf worden, waardoor het hart het bloed niet meer goed kan rondpompen.
• Schade aan de hartkleppen en aangeboren hartafwijkingen
• Overgewicht
• Diabetes
• Bloedarmoede, wat een tekort aan rode bloedcellen is.
• Overmatig alcoholgebruik en roken
• Een overactieve schildklier

Veel van deze risicofactoren, zoals hartritmestoornissen, hoge bloeddruk, overgewicht en roken, kunnen worden aangepakt om de kans op het ontwikkelen van hartfalen te verkleinen. Hoe eerder deze risicofactoren onder controle zijn, hoe kleiner de kans op het ontwikkelen van hartfalen.

Als je zorgverlener vermoedt dat je aan hartfalen lijdt, dan kunnen een aantal tests helpen bij het diagnosticeren van deze aandoening en meer te weten komen over de onderliggende oorzaak:

• Een bloedonderzoek om te zien of er stoffen zoals natriuretische peptiden in uw bloed aanwezig zijn, omdat deze op hartfalen kunnen wijzen.
• Een elektrocardiogram om de elektrische activiteit van je hart te controleren
• Een echocardiogram om het hart en de bloedvaten te bekijken met behulp van geluidsgolven
• Ademtests om aandoeningen van de longen uit te sluiten
• Een röntgenfoto van de borstkas om de grootte van uw hart en de conditie van de longen te bekijken

Hartfalen laten behandelen is noodzakelijk, omdat de aandoening vaak fataal is. De behandelstrategie hangt af van de oorzaak van het probleem aan je hart. In sommige gevallen, bijvoorbeeld bij een beschadigde hartklep, kan de oorzaak van hartfalen worden verholpen door middel van een operatie. In andere gevallen is de behandeling gericht op het verlichten van de symptomen om de levenskwaliteit te verbeteren en de evolutie van de aandoening te vertragen. Je arts kan je het volgende aanraden:

• Veranderingen aanbrengen in de levensstijl, zoals gezond eten, bewegen, je zoutinname verminderen en alcohol of roken vermijden
• Medicijnen
• Chirurgie of harttransplantatie

Als je aan hartfalen lijdt, is het essentieel om je gezondheidsparameters op te volgen terwijl je een behandeling ondergaat. Je zorgverlener begeleidt je bij dit proces en geeft je advies over hoe je met je klachten kunt omgaan en je levenskwaliteit kunt verbeteren. Regelmatige gegevens over klachten, je gewicht, hartslag en bloeddruk kunnen je zorgverlener helpen om je naar de juiste therapie te begeleiden en deze waar nodig aan te passen.

De beste behandeling voor hartfalen is preventie. Je kan je hart gezond houden door er een gezonde levensstijl op na te houden, met een gevarieerd dieet, regelmatige lichaamsbeweging en het in de gaten houden van de gezondheid van je hart in het algemeen. Klinisch gevalideerde toepassingen zoals FibriCheck kunnen je helpen door je in staat te stellen je hartritme te meten en je bloeddruk en gewicht te loggen. Op deze manier kan je onregelmatigheden in een vroeg stadium opsporen, waardoor je sneller de juiste behandeling vindt.

https://www.cdc.gov/heartdisease/heart_failure.htm

https://www.nhs.uk/conditions/heart-failure/

https://www.bmj.com/content/385/bmj-2023-077209

https://www.nhlbi.nih.gov/health/atrial-fibrillation/causes

https://www.heart.org/en/health-topics/high-blood-pressure/health-threats-from-high-blood-pressure/how-high-blood-pressure-can-lead-to-heart-failure

https://www.nhs.uk/conditions/heart-failure/diagnosis/

https://www.heart.org/en/health-topics/atrial-fibrillation/why-atrial-fibrillation-af-or-afib-matters

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8185445/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9103974/

https://www.bmj.com/content/385/bmj-2023-077209

https://academic.oup.com/eurheartj/article/42/36/3599/6358045login=false#305162822

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35150240/