Wat is een beroerte?

Een beroerte of  cerebrovasculair accident (CVA) is een medische aandoening waarbij de doorbloeding van de hersenen plotseling wordt verstoord. Jaarlijks krijgen maar liefst 17 miljoen mensen een beroerte. Het is dan ook de op één na meest voorkomende doodsoorzaak en de belangrijkste oorzaak van invaliditeit bij volwassenen. Beroertes kunnen worden onderverdeeld in herseninfarcten en hersenbloedingen.

Herseninfarcten komen tot stand door een plotseling verminderde of afgesloten bloedtoevoer naar een gedeelte van de hersenen door een bloedklonter of trombose. Bijgevolg krijgen de hersenen te weinig of geen zuurstof en kunnen ze blijvende schade oplopen.

Een transient ischemic attack (TIA) is een beroerte van tijdelijke of voorbijgaande aard. De bloedklonter die vast komt te zitten, komt in dit geval vanzelf ook weer los. De verschijnselen van een beroerte, zoals verlamming, duizeligheid of dubbelzien, houden in dan slechts 20 minuten tot 24 uur aan, tot de bloedklonter weer loskomt en het afgesloten deel van de hersenen opnieuw bloed en zuurstof krijgt. Het is belangrijk dat iemand die een TIA heeft gehad zo snel mogelijk een arts raadpleegt om de oorzaak te achterhalen.

Hersenbloedingen daarentegen ontstaan wanneer een bloedvat in de hersenen openbarst. Daardoor hoopt het bloed zich op in de hersenen en raken hersencellen beschadigd.  

Hartritmestoornissen, voorkamerfibrillatie en beroertes 

Voorkamerfibrillatie is één van de meest voorkomende hartritmestoornissen en vergroot de kans op een beroerte tot 5 keer. Hoewel veel mensen nooit symptomen voelen, is het toch daarom belangrijk dat ritmestoornissen zo snel mogelijk geïdentificeerd en behandeld worden.

Voorkamerfibrillatie zorgt er voor dat de voorkamers van het hart gaan trillen. Dit trillen of fibrilleren verstoort de normale pompfunctie van het hart. Bloed wordt niet langer efficiënt uit de voorkamers gepompt en bloed dat niet beweegt kan gaan stollen. Bloedklonters die zo gevormd kunnen worden zijn de uiteindelijke boosdoeners bij een beroerte. Wanneer deze bloedklonters of tromboses loskomen en meegevoerd worden met de bloedcirculatie, komen ze uiteindelijk op een andere plek in het lichaam vast te zitten in een bloedvat. Wanneer een bloedklonter in de hersenen terechtkomt en vast komt te zitten spreken we van een beroerte of herseninfarct. 

Andere oorzaken van beroertes:

Wereldwijd zijn jaarlijks 17 miljoen mensen het slachtoffer van een beroerte. 20% van de beroertes (4.25 miljoen) worden veroorzaakt door voorkamerfibrillatie, de andere 80% wordt teweeggebracht door andere factoren zoals: 

• Hoge bloeddruk
• Suikerziekte
• Hoog cholesterolgehalte
• Hart- en vaatziekten
• Overgewicht
• Langdurige stress
• Overmatig alcoholgebruik
• Weinig lichamelijke activiteit
• Ongezonde voeding

Enkele mogelijke symptomen zijn:

• Plotselinge verlamming van een arm of been, meestal slechts aan één kant van het lichaam;
• Een scheefgezakte mond;
• Blindheid of dubbelzien;
• Moeite met eten of slikken;
• Niet meer kunnen spreken of woorden niet meer begrijpen;
• Evenwichtsstoornissen of duizeligheid;
• Tintelingen of gevoelloosheid.

Wat moet je doen als je denkt dat iemand een beroerte heeft?

Als je denkt dat iemand een beroerte heeft is het belangrijk de symptomen te herkennen. Dit kan je doen aan de hand van de FAST-test:

• Face: Vraag aan het slachtoffer om te glimlachen. Als de mond scheef staat of een mondhoek naar beneden hangt, kan dit wijzen op een beroerte; 
• Arm: Vraag het slachtoffer om beide armen naar voor uit te steken en check of ze tegelijk omhoog gaan. Als dit niet het geval is, kan dit duiden op een beroerte;
• Speech: Luister of het slachtoffer onduidelijk spreekt, niet meer uit zijn woorden komt of moeilijkheden heeft om je te begrijpen;
• Time: Bepaal hoe lang de klachten al aanhouden. Schakel zo snel mogelijk medische hulp in om de schade te beperken.

Heeft het slachtoffer bovenstaande symptomen, contacteer dan onmiddellijk 112. Hoe sneller een beroerte behandeld kan worden, hoe beperkter de hersenschade en hoe groter de kans op herstel.

Gevolgen van een beroerte

Sommigen genezen volledig na een beroerte, maar jammer genoeg ondervindt ongeveer 1 op 3 slachtoffers blijvende beperkingen. Een beroerte kan lichamelijke, psychische of sociale gevolgen met zich meebrengen.

Veel voorkomende gevolgen zijn:

• Verlammingsverschijnselen;
• Uitval van gezichtsvermogen;
• Stoornissen in de waarneming;
• Spraakstoornissen;
• Concentratieproblemen;
• Vermoeidheid;
• Vertraging van het denkproces;
• Stoornissen in gedrag, emoties en of denken.

Een beroerte treft niet enkel het slachtoffer, maar ook zijn of haar omgeving. Het leven kan drastisch veranderen, waardoor ook naasten en mantelzorgers problemen kunnen krijgen.

Hoe voorkom je een beroerte?

Er zijn bepaalde kenmerken, gewoontes en levensstijlen die de kans op een beroerte kunnen vergroten. Net zoals bij voorkamerfibrillatie (VKF) is het risico op een beroerte groter als je ouder wordt. Er zijn gelukkig wel veel factoren die we zelf in de hand hebben, zoals:

• Stop met roken;
• Matig je alcoholgebruik;
• Controleer regelmatig je bloeddruk;
• Laat je cholesterolgehalte regelmatig nakijken vanaf de leeftijd van 40 jaar;
• Laat je suikerspiegel regelmatig controleren vanaf de leeftijd van 45 jaar;
• Zorg voor voldoende lichaamsbeweging;
• Eet zo gezond mogelijk;
• Signaleer een onregelmatige pols of hartkloppingen aan je huisarts. Je kan hartritmestoornissen eenvoudig zelf controleren met behulp van de FibriCheck-app.