Wat alcohol doet met je lijf – en je hart

Alcohol maakt al eeuwenlang deel uit van onze cultuur. En als rasechte bourgondiërs houden we die traditie graag in ere. Want is een dagelijks glaasje alcohol niet net goed voor je hart? Of is elk glaasje er eentje teveel? In deel 1 van dit alcoholdossier legden we alle cijfers en promilles even nuchter op tafel en ontdekte je of je – vanuit wetenschappelijk standpunt – meer drinkt dan goed voor je is. Maar wat doet alcohol precies met je lichaam – en je hart? En waarom is die fameuze kater een stuk venijniger dan je denkt?

Lees in deel 1 van 3
Waarom wij meesters zijn in alcohol, of een dagelijks glaasje nu wel of niet goed voor je is en of jij écht teveel drinkt in functie van een gezond en gelukkig leven.

Lees in dit tweede deel van 3:

• Alcohol en hartritmestoornissen: een directe link?

• Alcohol en beroertes: een troebele relatie


• Hoe een kater venijniger is dan je denkt: de effecten van binge drinken

• Geen katers meer: de weldadige ervaring van een lijf zonder alcohol



Alcohol en hartritmestoornissen: een directe link?

Help, er heerst een pandemie! En het is nog een andere dan die met dat minuscule monster met (oh ironie) dezelfde naam dan een bekend alcoholmerk. Wereldwijd registreren wetenschappers een exponentiële toename van cardiovasculaire aandoeningen. De oorsprong van deze hart-gerelateerde pandemie is gemakkelijk te traceren. Een vergrijzende bevolking in combinatie met een overdadige levensstijl blijkt een gevaarlijke mix.¹

Alcoholpromillages spelen daarin een prominente rol. Want alcohol heeft niet alleen een impact op onze lever, nieren en hersencellen (effecten die we zelf voelen bij een glaasje teveel) maar ook op ons hart. Op meer dan één manier.

• Alcohol droogt je organen uit
  Al gemerkt hoe je handen extreem droog zijn na enkele porties ontsmettingsalcohol? Dat is ook ongeveer wat alcohol inwendig met je doet. Alcohol heeft een vochtafdrijvende werking. Het ontregelt het hormoon dat onze vochtbalans reguleert. Dat vochtverlies belast je organen, verlaagt je mineraalgehalte en is zelfs een bewezen trigger voor hartritmestoornissen (lees ook verder in dit dossier).
• Alcohol verhoogt je bloeddruk
  Door overmatig alcoholgebruik versmallen je bloedvaten. Je hart moet daardoor harder werken om bloed door je lichaam te pompen. Je bloeddruk verhoogt en daarmee tegelijkertijd ook het risico op hartaandoeningen en beroertes (lees ook verder in dit dossier).²
• Alcohol verzwakt je hartspier
  Je hart pompt bloed door je lijf door elektrische impulsen. Alcohol vermindert de elektrische geleiding, zodat je hart minder efficiënt samentrekt. Een verminderde pompfunctie geeft opnieuw … risico op hartritmestoornissen. En dan spreken we nog niet over het giftige effect op hartspiercellen en eiwitten die een rol spelen in die pompfunctie.³
• Alcohol stuurt de verbinding tussen je brein en je hart in overdrive
  Je brein is verbonden met belangrijke organen zoals je hart en longen via de zogenaamde vagale zenuw. Alcohol heeft ook daarop een stimulerend effect, met opnieuw … kans op hartritmestoornissen en voorkamerfibrillatie.⁴
• Alcohol verdunt je bloed
  Net als bloedverdunners heeft alcohol een antistollingseffect. In bepaalde gevallen kan dat positief uitdraaien (lees hierover meer onder ‘alcohol en beroertes’). Maar meestal niet. Zeker niet als je zelf al bloedverdunnende medicatie neemt voor hartritmestoornissen (of andere aandoeningen).⁵ Check in dat geval zeker bij je behandelende arts.

Het is een link die je misschien niet meteen maakt, maar internationale studies bevestigen het keer op keer. Alcohol is een trigger voor (tijdelijke) hartritmestoornissen en meer bepaald voorkamerfibrillatie (dit is de specifieke hartritmestoornis waar FibriCheck op screent). Bij langdurig gebruik verergert alcohol de hartritmestoornissen. Die kunnen zo op termijn overgaan in een persistente toestand van voorkamerfibrillatie. Met mogelijk de gekende gevolgen van een beroerte.¹

Maar ook onrechtstreeks heeft alcohol een nefaste invloed op je hart. Een hoge bloeddruk bijvoorbeeld is in 16% van de gevallen het directe gevolg van alcoholgebruik, terwijl alcohol in 40% de hoge bloeddruk significant verergert.¹ Iets om over na te denken als je weet dat twee derde van de mensen met voorkamerfibrillatie een hoge bloeddruk hebben…

Alcohol en beroertes: een troebele relatie

Hoe een kater venijniger is dan je denkt: de effecten van binge drinken

Door de week geen druppel alcohol aanraken en in het weekend jezelf daarvoor belonen met een significant aantal glaasjes? Je overschrijdt misschien je wekelijkse hoeveelheid niet. Maar het effect op je lichaam is absoluut niet hetzelfde dan bij een gespreide consumptie.

Daarom een alcoholweetje: je lichaam heeft per glas anderhalf uur de tijd nodig om de alcohol af te breken. Tijdens een avondje stappen of middagje terrassen krijgen je hart en organen dus heel wat te verwerken. Inwendig creëer je letterlijk een ‘bottleneck’.

In dat geval moet je je niet alleen zorgen maken over de gekende kater die luid komt miauwen. Veel kans dat je ook last krijgt van wat wetenschappers het holiday heart syndrome noemen.¹ Tijdens of tot zelfs 36 uur na een drinkpartij (binge drinking) kan je last krijgen van voorkamerfibrillatie. Het maakt niet uit of je een zware drinker, gematigde drinker, gewoontedrinker, occasionele drinker of een niet-drinker bent. Je hart reageert gewoon op de hoeveelheden alcohol die je in korte tijd binnen kreeg.

Meestal verdwijnt die voorkamerfibrillatie binnen 24 uur. Maar bij ongeveer 1 op 4 blijven de fibrillaties tot een jaar later nog opduiken. Zeker als je herhaaldelijk eens uit de bocht gaat. Ter info: de wetenschappelijk bepaalde hoeveelheid voor ‘uit de bocht gaan’ is meer dan 5 standaard drankjes.¹ Minder dan je je zou voorstellen bij het woord ‘binge’.

Niet alleen de hoeveelheid alcohol die je drinkt heeft dus een impact op de gezondheid van je hart (en lijf). Ook de manier waarop je drinkt kan negatieve effecten versterken. En hoe.

Onderzoek wijst namelijk uit dat een gematigd drinker die onder 21 standaard glazen per week blijft, na een avondje alcohol evenveel kans (lees: risico) maakt op voorkamerfibrillatie dan een zware gewoontedrinker.¹ Ondanks het feit dat je het misschien meestal op safe speelt, kan je op enkele uren tijd en met enkele extra glaasjes onbewust je gezondheidsrisico’s naar een hoger niveau brengen.

Geen katers meer: de weldadige effecten van een lijf zonder alcohol

Een steeds toenemend aantal Vlamingen en Nederlanders doet het tijdens Tournée Minérale en Dry January: enkele weken bewust geen druppel alcohol aanraken. Een alcoholvrije periode inlassen is een fenomeen. Sappige verhalen over hoeveel alcohol er vloeide op een feestje, maken stilaan plaats voor een trendy ‘ik doe het even zonder’.

Zonder twijfel zijn het de heilzame effecten van een alcoholvrije periode die heel wat mensen overstag doen gaan.⁶

• Je ziet dingen een stuk helderder en kan je beter concentreren.
• Je hebt meer energie en je uithouding verhoogt.
• Je staat echt uitgeslapen op: je slaapkwaliteit verhoogt immens.
• Je weegschaal geeft goed nieuws: minder alcohol betekent ook minder kilo’s.
• Je straalt doordat je huid beter gehydrateerd blijft.
• Geen katers meer = meer tijd om leuke dingen te doen.

Ook niet onbelangrijk om te vermelden: een tijdje geen alcohol drinken heeft nog een andere nevenwerking. Onderzoek bevestigt dat je na een alcoholvrije periode geneigd bent om minder te drinken. Dat fitte, frisse alcoholvrije gevoel functioneert als een hyper efficiënt preventiemiddel achteraf. Alcohol af en toe aan de kant laten staan heeft dus ook een bijzonder gunstig effect op lange termijn.⁷

Hoe past alcoholgebruik in een gezond en gelukkig leven? En wat zijn de alternatieven? In het derde en laatste deel van dit dossier duiken we daar dieper in en serveren we je concrete tips die je meteen kan toepassen in je dagelijks leven.

Lees in deel 3 van 3
Ons alcoholgebruik nuchter bekeken en overgoten met verfrissend advies voor een gezond en gelukkig leven, inclusief een voorproefje van de nieuwe NOLO-trend.

Disclaimer
Opgelet: bovenstaande info is geen medisch advies, maar louter algemene informatie gebaseerd op diverse wetenschappelijke studies. Volg altijd het persoonlijk advies van je huisdokter en/of behandelende specialist – zeker wanneer je hartritmestoornissen hebt en/of hartmedicatie neemt.

Heb je naar aanleiding van dit artikel vragen over alcoholgebruik? Bel (anoniem) naar de nationale hulplijn voor deskundig advies.

Referenties

1. Voskoboinik A et al. Alcohol and Atrial Fibrillation: A sobering review, Journal of the American College of Cardiology, 2016, doi: j.jacc.2016.08.074.
2. Our Health Service. Alcohol’s effect on the body. Geraadpleegd op: https://www2.hse.ie/wellbeing/alcohol/physical-health/alcohols-effect-on-the-body/blood-pressure-and-the-heart.html
3. Cardiologie Centra Nederland. Risicofactoren. Geraadpleegd op https://www.cardiologiecentra.nl/risicofactoren/
4. Mandyam MC, Vedantham V, Scheinman MM, et al. Alcohol and vagal tone as triggers for paroxysmal atrial fibrillation. Am J Cardiol. 2012.
5. Jouw lokale huisapotheker. Waarom gaan alcohol en geneesmiddelen niet goed samen? Geraadpleegd op https://www.jouwlokalehuisapotheker.be/waarom-gaan-alcohol-en-geneesmiddelen-niet-goed-samen/
6. De Roy L. Tournée Minérale: wat doet een maand zonder alcohol met uw lichaam? Geraadpleegd op https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2017/01/25/tournee_mineralewatdoeteenmaandzonderalcoholmetjelichaam-1-2874488/
7. Cardone N. Deelnemers Tournée Minérale drinken achteraf minder alcohol. Geraadpleegd op https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2017/12/05/deelnemers-tournee-minerale-drinken-achteraf-minder-alcohol/