‘Ik ben moe’: onschuldig of is er toch iets meer aan de hand?

Geraak je moeilijk uit bed? Plof je ’s avonds uitgeteld in je zetel? Je bent niet alleen. Heel  wat mensen kampen met vermoeidheid en staan er dikwijls niet bij stil. Alsof het bij een  actief leven hóórt. Maar is dat wel zo? Wanneer is vermoeidheid niet onschuldig en ben je  best alert voor de signalen van je lichaam?

Vermoeidheid: een reactie op het leven

Een drukke dag, een stevige sportinspanning of een korte nacht: logisch dat je je soms moe voelt. Vermoeidheid is een hele normale reactie van je lichaam, dat daarmee om rust vraagt.

Meestal volstaat een pauze, powernap of goede nachtrust. Maar je vermoeidheid kan soms langer aanhouden. Door de verandering van seizoenen met kortere dagen en minder daglicht bijvoorbeeld, de omschakeling van winteruur naar zomeruur en vice versa die je biologische klok verstoort, medicatie die je slaperig maakt en chronische slaapproblemen. Of je kan ook mentaal doodop zijn door teveel stress, een burn-out of depressie.

Een gezonde levensstijl maakt in dat geval al veel goed. Zorg voor regelmaat in je leven, ga op tijd naar bed, ontspan, eet (en drink) gezond, beweeg voldoende. Soms is medische begeleiding nodig. Je dokter kan je aangepaste medicatie voorschrijven die je minder moe maakt of je professionele mentale steun bieden.

Blijf je je ondanks dat moe voelen? Dan is er misschien iets meer aan de hand.

Vermoeidheid: wanneer ben je best alert?

Vermoeidheid heeft een belangrijke signaalfunctie. Maar hoe weet je of je vermoeidheid onschuldig is of net een niet te negeren symptoom van een medisch probleem? Het is niet altijd makkelijk te bepalen, maar er zijn wel degelijk indicaties dat je vermoeidheid niet louter een simpele vermoeidheid is.¹

• Je bent niet ‘gewoon even moe’ maar kampt met een hardnekkig aanhoudende vermoeidheid.
• Iets aanpakken of in gang schieten vergt veel van je. Je hebt een totaal gebrek aan energie: fysiek en/of mentaal.
• Je bent snel moe. Een activiteit volhouden, laat staan finaliseren lukt moeilijk.
• Je moet vechten om wakker te blijven, op elk moment van de dag lijk je wel in slaap te kunnen dommelen.
• Je hebt moeite om je te concentreren en/of je dingen makkelijk te herinneren.
• Je voelt je constant emotioneel en prikkelbaar.

Als algemene regel daarbij kan je stellen: zodra je vermoeidheid impact krijgt op je werk en sociale leven en je er activiteiten door aanpast of zelfs annuleert, wees dan alert.¹

Vermoeidheid: signaal van een onderliggend medisch probleem

‘Ik ben moe.’ Voor dokters is het een veelgehoorde – vage – klacht. Een bloedtest brengt soms een aandoening aan het licht zoals bloedarmoede, suikerziekte of een verstoorde werking van de schildklier. Maar heel wat zaken zijn niet traceerbaar via je bloed.

Zoals bijvoorbeeld hartritmestoornissen als voorkamerfibrillatie (of boezemfibrilleren). Maar liefst 1 op 4 volwassenen krijgt er vroeg of laat mee te maken. Toch blijft de aandoening dikwijls onopgemerkt aangezien tot 40% van de mensen geen enkele klacht ervaart.

Bij alle andere zijn er wél signalen die best niet genegeerd worden zoals kortademigheid, hartkloppingen, pijn in de borst en duizeligheid. En ook één van de meest voorkomende symptomen… vermoeidheid.

Waarom hartritmestoornissen zo vermoeiend zijn

Onderzoek wijst uit dat vermoeidheid een van de meest voorkomende symptomen is bij voorkamerfibrillatie. Die vermoeidheid heeft diverse oorzaken.²

• Je hart functioneert niet efficiënt. Het klopt heel wat sneller en/of onregelmatiger dan normaal. Constant zo’n extra inspanning leveren (soms zelfs zonder dat je het weet)? Logisch dat je daardoor vermoeid raakt.
• Kreeg je al een diagnose van voorkamerfibrillatie en neem je daarvoor medicatie? Ook die kan je moe maken.
• In sommige gevallen worden je hartritmestoornissen getriggerd door een andere medische aandoening, bijvoorbeeld bij een schildklierprobleem. In dat geval is je vermoeidheid daarmee gelinkt.

Wat te doen bij vermoeidheid?

Zoals eerder aangehaald: een aanpassing van je levensstijl is een belangrijke zet. Maar je bent best ook alert voor onderliggende problemen. Omdat 1 op 4 volwassenen ooit geconfronteerd worden met hartritmestoornissen, loont het de moeite daar preventief naar te screenen.

Dat is echter niet makkelijk. Want hartritmestoornissen zijn grillig. Ze duiken onverwacht op en verdwijnen soms even snel. En dat maakt het lastig voor je dokter om een juiste medische diagnose te stellen.

Gelukkig kan je je hartritme van thuis uit meten via de FibriCheck-app. Check minstens 2 maal per dag, en zeker terwijl je eventuele symptomen voelt (hartkloppingen, kortademigheid, duizeligheid).

Vermoeidheid? Met een efficiënte aanpak zet je die buitenspel.

Referenties

1. Streur M. Atrial Fibrillation Symptom Perception. J Nurse Pract. 2019;15(1):60-64. doi:10.1016/j.nurpra.2018.08.015
2. Adjusting to life with atrial fibrillation. Geraadpleegd op https://www.heartfoundation.org.nz/your-heart/hearthelp/atrial-fibrillation/living-with-af