Houd stress onder controle en bescherm je hart: de voordelen van meditatie

Wetenschappelijk onderzoek heeft duidelijk aangetoond dat er een verband is tussen chronische stress en hartaandoeningen. Langdurige stress kan bijdragen tot de ontwikkeling van slagaderverkalking, een hoge bloeddruk en ontstekingen, die op hun beurt het risico op hartaandoeningen verhogen. Gezonde manieren vinden om je stressniveau onder controle te houden, bijvoorbeeld door lichaamsbeweging of meditatie, kan dan ook op verschillende manieren je gezondheid ten goede komen.

Het effect van stress op het hart

Stress is een natuurlijke reactie die optreedt wanneer het lichaam aanvoelt dat er zich een dreiging of uitdaging aandient. Er kunnen verschillende oorzaken zijn, zoals:

Een lichamelijke oorzaak: te weinig slaap of een ziekte
Emoties zoals bezorgdheid of verdriet
Het gevoel dat je te veel verplichtingen hebt of dat je onder grote druk staat

Kortstondige stress kan best nuttig zijn, omdat het je kan helpen om snel te reageren in noodsituaties en om beter te presteren gedurende een korte periode. Langdurige stress daarentegen kan problematisch zijn, omdat het een enorme impact kan hebben op je algemene gezondheid.

Wanneer je lichaam stresssignalen opvangt, beginnen je bijnieren een stresshormoon aan te maken dat cortisol wordt genoemd. Dat beïnvloedt je bloedsuikerspiegel, waardoor je spieren meer energie kunnen gebruiken in een vecht-of-vluchtsituatie. Als stressvolle gebeurtenissen langere tijd aanhouden, zal je cortisolniveau ook langer verhoogd zijn. Dat kan op zijn beurt dan weer leiden tot een verhoogde bloedsuikerspiegel, een verhoogd cholesterolgehalte in het bloed, een verhoogd triglyceridenniveau (een soort vet dat in het bloed voorkomt) en een hoge bloeddruk. Al die factoren verhogen het risico op hart- en vaatziekten.

Bovendien zoeken mensen die veel stress ervaren vaak hun toevlucht tot ongezond gedrag zoals roken, te veel eten en een gebrek aan lichaamsbeweging. Ook die ongezonde gewoontes zelf verhogen het risico op hart- en vaatziekten.

Verlaag je stressniveau met meditatie

Meditatie kan een doeltreffende techniek zijn om je stressniveau te verlagen. Het is een oefening waarbij de geest wordt getraind om zich te concentreren en een staat van mentale helderheid, kalmte en ontspanning te bereiken. Die staat kan worden bereikt door een combinatie van zowel mentale als fysieke technieken. Meditatie houdt meestal in dat je je aandacht richt op een bepaald voorwerp, een gevoel of je ademhaling.

Er zijn verschillende redenen waarom meditatie goed kan zijn voor de gezondheid van je hart en je algemene welzijn:

Wanneer je mediteert, ontspant je lichaam, waardoor de hoeveelheid stresshormonen zoals cortisol en adrenaline in het bloed afneemt. Dat helpt je om je rustig te voelen en vermindert stress.
Focussen op een specifiek voorwerp of een specifieke gedachte kan je helpen om afleidingen tegen te gaan en je geest tot rust te brengen. Dat is vooral belangrijk als je je angstig en overweldigd voelt.
Stress en de slaapcyclus zijn nauw met elkaar verbonden. Als je gedurende lange tijd veel stress hebt, is het mogelijk dat je moeite hebt om in slaap te vallen en dat je slaapkwaliteit daaronder lijdt. Een slaapgebrek kan ook tot hogere stressniveaus leiden, omdat het cortisolgehalte in je bloed hierdoor kan stijgen. Ontspannen door middel van meditatie is een uitstekende manier om die cyclus te doorbreken.
Er is aangetoond dat meditatie de productie van geluksstofjes zoals serotonine en dopamine verhoogt, wat je stemming en algemene gevoel van welzijn kan verbeteren.

Ga op zoek naar de meditatievorm die het best bij je past

Meditatie kan gepersonaliseerd worden zodat ze beantwoordt aan jouw behoeften. Hoe? Door gebruik te maken van een van de vele bestaande technieken of een combinatie daarvan. Dit zijn enkele van de populairste meditatievormen:

Mindfulnessmeditatie: een meditatievorm die focust op aandacht voor het hier en nu, je ademhaling, gewaarwordingen in je lichaam en op gedachten en emoties op het moment dat ze zich voordoen.
Loving-kindnessmeditatie: hierbij herhaal je in alle stilte liefdevolle zinnen voor jezelf en voor anderen, terwijl je visualiseert dat je geluk en rust ervaart.
Begeleide meditatie: een vorm van meditatie met een instructeur die structuur en begeleiding biedt.
Visuele meditatie: je concentreert je hierbij op vredige mentale denkbeelden om ontspanning en positieve emoties te bevorderen, terwijl je andere afleidingen en gedachten loslaat.
Concentratiemeditatie: een soort meditatie waarbij je je focust op een voorwerp, een beeld, je ademhaling of een mantra om je concentratie en mentale helderheid te verhogen.

De waaier aan meditatietechnieken is erg breed en gaat verder dan deze lijst. Omdat meditatie heel persoonlijk is, is het een goed idee om een aantal manieren uit te proberen en zelf te ondervinden wat het best bij je past.

Aan de slag

Vastberaden om je stress te verminderen door middel van meditatie? Super! We hebben alvast enkele tips op een rijtje gezet om je op weg te helpen bij het verminderen van je stressniveau:

Begin met kleine stapjes en wees realistisch wanneer je je levensstijl wilt veranderen. Het kost tijd om gezonde gewoontes aan te nemen. Begin daarom met korte meditatiesessies van ongeveer 5 minuten per dag om meditatie geleidelijk aan een plaats te geven in je leven. Zodra je je daar prettig bij voelt, kan je de duur van je sessies langzaamaan opbouwen.
Gebruik een app die je begeleidt met tips voor meditatie en die je helpt om meditatie in je dagelijks leven in te passen. Balance is een mooi voorbeeld van een meditatieapp die je helpt met gepersonaliseerde en doeltreffende meditaties. Bovendien kan je Balance nu een jaar lang gratis gebruiken en de voordelen van een lager stressniveau ervaren.
Hou de gezondheid van je hart in de gaten door twee keer per dag je hartritme te meten met FibriCheck. Zo weet je zeker dat je op de hoogte blijft van de gezondheidstoestand van je hart. Weten dat je hartritme regelmatig is, draagt ook bij aan je gemoedsrust, wat op zijn beurt je stressniveau kan verlagen.